Wanneer cannabis (nog) meer mainstream wordt en de CBD-markt blijft groeien, zouden mensen met de ziekte van Alzheimer en dementie dan met cannabis-geneesmiddelen kunnen worden behandeld? In dit artikel gaan we in op wat we al weten en op zaken waarover onderzoekers nog meer moeten ontdekken. Eén ding is alvast zo goed als zeker; medicinale wiet is effectief bij deze aandoening.
Verwacht wordt dat het aantal mensen met dementie in de wereld tegen 2040 is gestegen tot 81,1 miljoen, waardoor nieuwe behandelingen om de cognitie en het stressniveau te verbeteren absoluut noodzakelijk zijn. De belangrijkste symptomen van de ziekte van Alzheimer en verwante vormen van dementie zijn cognitieve achteruitgang, geheugenverlies en gedragsstoornissen.
Wetenschappers hopen dat de neuro-beschermende eigenschappen van cannabis mensen met dementie zullen helpen. Ze gaan er vanuit dat het de schade die aangericht is door de ziekte van Alzheimer daadwerkelijk kan herstellen. Daarnaast dient wiet ook als behandeling van bijbehorende symptomen.
Het is duidelijk dat studies naar cannabis als ondersteuning bij de ziekte van Alzheimer en dementie, een opkomende wetenschap is en dat er veel behoefte is aan verder onderzoek. Onderzoek heeft reeds laten zien dat er verbeteringen in het geheugen plaatsvinden, vooral met tetrahydrocannabinol (THC). Daarbij is zelfs vastgesteld dat de behandelde muizen minder ziekteverwekkende plaque hebben, die ook wordt aangetroffen bij patiënten met de ziekte van Alzheimer.
Er zijn ook al klinische proeven gedaan (op mensen dus), waaronder een onderzoek ontwikkeld door King’s College in Londen dat het effect van cannabis op dementie-symptomen onderzoekt. Hoofdonderzoeker Chris Albertyn bespreekt hoe hij Sativex – een orale medicinale cannabisspray – gebruikt om te zien of cannabis agitatie, agressie of verwarring vermindert in een BrainTalk voor Being Patient.
Albertyn: “Momenteel is er een schaarste aan farmacologische behandelingen en sommige zijn schadelijk of gevaarlijk, vooral op de lange termijn. We zoeken een veiliger en effectiever alternatief.”
Terwijl vroegere culturen – en zelfs koningin Victoria van Engeland – cannabis medicinaal gebruikten om pijn en ziektesymptomen te verlichten, was het gedurende een groot deel van de 20e eeuw beperkt voor gebruik in de Verenigde Staten. In de afgelopen jaren hebben veel staten – waaronder de westkust, een groot deel van het Amerikaanse zuidwesten en een behoorlijk deel van het noordoosten – het medische en zelfs recreatieve gebruik van cannabis gelegaliseerd of het betrapt worden met cannabis gedecriminaliseerd.
In Nederland is CBD als voedingssupplement legaal, wat THC betreft is er een gedoogbeleid, maar kan je als medicinaal patiënt ook via je arts legaal cannabis (met CBD en/of THC) voorgeschreven krijgen – dat wordt niet vergoed door zorgverzekeraars overigens.
De positieve effecten van bijvoorbeeld THC en CBD op het menselijke lichaam – inclusief het hoofd – zijn evident, de vraag is dus of cannabis ook een effectievere behandeling van dementie en Alzheimer kan faciliteren? [foto: Roberto Piras/Shutterstock]
De cannabisplant produceert chemische verbindingen die cannabinoïden worden genoemd en die kunnen bepaalde reacties in het lichaam uitlokken. Meer dan 130 van deze werkzame componenten zijn geïdentificeerd door het bestuderen van cannabis, waarbij CBD en THC uiteraard veruit het meest onderzocht zijn.
Er zijn specifieke receptoren in het lichaam die cannabinoïden gebruiken om soepel te werken, ook in het centrale zenuwstelsel. Deze receptoren, ook wel CB-receptoren genoemd, worden ‘getriggerd’ door de samenwerking van het endocannabinoïde systeem in ons lichaam en de ingenomen cannabinoïden door middel van cannabisconsumptie. Ze hebben invloed op je hele fysieke en mentale functioneren.
Tetrahydrocannabinol – oftewel THC – is een verbinding die gewonnen wordt uit de cannabisplant, welke als psychotroop wordt beschouwd. Deze verbinding zorgt ervoor dat cannabis de stemming of het gedrag kan veranderen. Het kan de gebruiker zelfs een gevoel van euforie geven. Natuurlijk is de uitwerking altijd afhankelijk van het percentage THC en de verhouding THC/CBD die de plant produceert. Andere psychofarmaca zijn te vinden in pijnstillers, tabak en zelfs koffie.
Cannabidiol – oftewel CBD – veroorzaakt daarentegen geen psychotrope of gedragsveranderende symptomen. CBD-producten die op de markt worden gebracht vanwege hun therapeutische voordelen, zijn er in vele vormen; van olie tot snacks en drankjes, tot zalven en shampoo. Er zijn zelfs producten voor huisdieren verkrijgbaar.
Studies melden veranderingen in het endocannabinoïde systeem in de hersenen van patiënten met de ziekte van Alzheimer, die feitelijk een rol spelen in de manier waarop de ziekte van Alzheimer zich ontwikkelt. Van CBD is aangetoond dat het neuroprotectieve eigenschappen heeft, neuro-inflammatie vermindert en zowel de ontwikkeling van nieuwe hersencellen als het afsterven van de oude hersencellen verbetert.
Een studie uit 2019 toont een duidelijk voordeel van de behandeling met CBD aan als het gaat om de levensduur van de cel te verlengen en zelfs de groei te stimuleren in de hippocampus. Dit is een gebied in de hersenen dat verantwoordelijk is voor het geheugen. Het blijkt dat het combineren van CBD met THC effectiever is qua het behouden van de hersenfunctie. De combinatie vermindert sneller schadelijke plaque en ontstekingen dan CBD alleen.
De medische voordelen van de cannabinoïden THC en CBD en hun eigenschappen… [illustratie: About time/Shutterstock]
Vaak ervaren mensen met de ziekte van Alzheimer en dementie agitatie en slechte eetlust. Van cannabis is vastgesteld dat het de eetlust stimuleert en angst vermindert. Deskundigen beweren echter dat er tot nu toe niet genoeg onderzoeken zijn gedaan met mensen met de ziekte van Alzheimer. Hierdoor is het voor artsen nog niet veilig genoeg om cannabis aan te bevelen. Gelukkig is de wetenschap nog in opkomst als het gaat om cannabis-onderzoek en het is te hopen dat er dus snel klinische proeven worden opgezet met wiet als medicijn tegen dementie en Alzheimer.
Ongeveer zeven op de tien gevallen van Alzheimer gaan gepaard met symptomen van agitatie en agressie. Dit kan betekenen dat de patiënt ijsbeert, rusteloos is, schreeuwt en zelfs fysieke agressie vertoont. Dit gedrag wat vaak veroorzaakt wordt door stressvolle dingen in het dagelijks leven (zoals gebrek aan slaap, een verandering in routine en ander emotioneel leed), maakt een toch al uitdagende reis nog uitdagender.
Volgens de auteurs van een in 2020 gepubliceerde studie in The Senior Care Pharmacist, suggereert bewijs dat het gebruik van cannabisproducten die zowel THC als CBD bevatten, effectief en veilig zijn voor gebruik bij oudere mensen met agitatie welke geassocieerd wordt met dementie.
Uit een beoordeling uit 2017 blijkt dat cannabinoïden veilig zijn, met name om het dementie-symptoom van agitatie aan te pakken. Ze geven weinig bijwerkingen op de korte termijn, een belangrijke onderscheidende factor van de conventioneel voorgeschreven medicijnen die beschikbaar om dit symptoom te behandelen. Denk hierbij aan een antipsychoticum, met veel risicovolle bijwerkingen.
“Echter, er is verder onderzoek nodig naar de veiligheid, werkzaamheid en variabiliteit van deze producten bij ouderen”, schrijven de auteurs van het onderzoek uit 2020. Dit is vooral zo omdat THC en CBD beide medicijnachtige interacties met de hersenen hebben. Hoewel men denkt dat de bijwerkingen minder risicovol zijn dan die van bijvoorbeeld voorgeschreven antipsychotica, hebben ze er toch wel enkele waarvan de patiënt op de hoogte moet zijn.
Het feit dat cannabis op sommige plaatsen nog steeds illegaal is, wordt veroorzaakt door deze bijwerkingen. Volgens The Centers for Disease Control and Prevention, denkt men dat wiet gevolgen kan hebben voor de nog in ontwikkeling zijnde hersenen bij kinderen en tieners. Het is in sommige groepen in verband gebracht met toenemende angst of depressie.
Deze eventuele bijwerking is nog niet onderzocht bij mensen met de ziekte van Alzheimer. Er zijn ook fysieke effecten, afhankelijk van de manier waarop het wordt geconsumeerd: het roken van het cannabis kan schade aan longweefsel veroorzaken. Gelukkig zijn er tegenwoordig zoveel meer manieren om gebruik te maken van de geneeskrachtige werking die cannabis heeft, denk aan olie, edibles, verdampen en tincturen bijvoorbeeld.
Ook CBD heeft – hoe minimaal ook – wat bijwerkingen: volgens Harvard Health kan het zorgen voor slaperigheid, een droge mond en andere milde symptomen. Degenen die CBD willen gebruiken moeten hun arts raadplegen voor eventuele interacties met reguliere geneesmiddelen. Ook sommige kruidensupplementen kunnen overigens een wisselwerking hebben met CBD.
Het feit blijft dat de bijwerkingen van cannabis – en dan zowel THC als CBD – vaak niet in verhouding staan tot de bijwerkingen die reguliere medicijnen met zich meebrengen…
Ongeveer 1 op de 7 mensen heeft last van migraine. Reguliere medicatie wordt door patiënten echter steeds vaker vervangen door cannabis en dat is een uitstekend idee, zo bewijzen deze drie wetenschappelijke onderzoeken.
Uit Israëlisch onderzoek met rugpatiënten blijkt dat het inhaleren van cannabistoppen het meest effectief is voor pijnbestrijding - in tegenstelling tot het onder de tong druppelen van CBD-olie.
Uit onderzoek onder 3.000 Australische patiënten met diverse vormen van pijn blijkt dat zij over het algemeen dankzij cannabis beter sociaal functioneren, minder lichamelijke pijn ervaren en minder fysieke en emotionele rolbeperkingen ervaren.
In Oekraïne lijden er door de oorlog met Rusland inmiddels zes miljoen mensen aan PTSS. Gelukkig legaliseerde men onlangs mediwiet en die kan de getraumatiseerde bevolking echt helpen!
Uit een uitgebreid onderzoek onder duizenden consumenten blijkt dat zij steeds vaker cannabis en CBD gebruiken voor welzijn en gezondheid, en dat gaat ten koste van het gebruik van o.a. medicijnen en alcohol.
Deze studie laat zien dat een meerderheid van de patiënten die cannabis gebruiken al ná keer minder vermoeidheidssymptomen rapporteert, met name wanneer de cannabinoïden worden geïnhaleerd via een joint.
Amerikaanse onderzoekers stellen dat het terpeen D-limoneen in staat is om de angst-achtige gevoelens te verminderen die THC kan opwekken - een ontdekking met 'aanzienlijk klinisch voordeel' aldus de wetenschappers.
Fibromyalgie ofwel weke delen-reuma is een aandoening die slecht wordt begrepen door de medische wereld. Welke rol kan cannabis volgens wetenschappers spelen in de therapeutische behandeling van de symptomen?
Een veel voorkomende reuma-vorm is artritis. De ziekte komt op alle leeftijden voor en wordt vaak behandeld met heftige medicatie. Cannabis is een veilig en effectief alternatief.
Opnieuw stevig bewijs - via een Britse studie - dat het gebruik van cannabis wel degelijk een positieve uitwerking heeft op pijn, slaap en algehele levenskwaliteit.
Endocannabinoïden die ons lichaam van nature produceert kunnen ziekteverwekkende darmbacteriën bestrijden. Dat is de belangrijkste conclusie van een Amerikaanse studie.
Het achteruit gaan van je cognitieve functies naarmate je ouder wordt is normaal, maar uit onderzoek blijkt dat mensen die cannabis recreatief en/of medicinaal gebruiken daar minder snel last van krijgen!
Onder reumapatiënten neemt het gebruik van mediwiet snel toe, zeker in landen waar cannabis legaal is. Wat zegt de wetenschap tot nu toe over het behandelen van reuma, artritis e.d. met cannabis?
Het 1e gerandomiseerde onderzoek naar de acute en langdurige effecten van cannabis op angstsymptomen toont aan dat met name CBD angst remt. THC kan het ook, maar minder goed en met meer risico op bijwerkingen.
Niet alleen werkt medicinale wiet erg goed tegen sommige kwalen, het is soms zelfs effectiever en veiliger dan farmaceutische pillen.
Duitse en Zweedse onderzoekers concluderen in deze studie dat cannabis werkt tegen de symptomen van depressie - ook op langere termijn - zonder al te veel nadelige bijwerkingen.
Onderzoekers in Nieuw-Zeeland hebben alle beschikbare studies over de toepassing van cannabis bij palliatieve zorg geanalyseerd. Doel was om de effectiviteit van mediwiet in palliatieve zorginstellingen te begrijpen.
Deze studie bevestigt het belang van het entourage-effect: niet alleen THC en CBD bepalen de ervaring, maar ook de interactie tussen cannabinoïden, terpenen, flavonoïden en andere moleculen in de cannabisplant.
Een Canadese studie laat het verband zien tussen serotonine en THC en CBD bij misselijkheid, en waarom deze cannabinoïden daar zo goed tegen helpen.
Israëlische onderzoek levert bewijs op voor het inzetten van CBD bij kankertherapie. Een baanbrekende studie (uit 2020) die de toekomst van kankerbehandelingen zou kunnen veranderen.
Het behandelen van leverziekte - een overkoepelende term voor aandoeningen die in een verstoring van de leverfunctie resulteren - met cannabis biedt hoop voor patiënten, blijkt uit deze review van wetenschappelijke studies.
Melanoom oftewel huidkanker komt steeds meer voor. Wellicht biedt cannabis uitkomst, aangezien onderzoekers nu hebben vastgesteld dat een cannabisextract met vooral CBD in staat is om celdood te veroorzaken.
Mensen die last hebben van angst willen daar graag vanaf. We bekijken een aantal onderzoeken waaruit blijkt dat CBD tot de oplossingen behoort.
Medicinale wiet is enorm veelzijdig. Maar wat veel mensen (nog) niet weten is dat cannabis ook botgezondheid bevordert en botziektes vermindert. Hoe dat zit lees je hier.
Britse onderzoekers trommelden 20 honden op die bang zijn in de auto, gaven ze CBD of een placebo en stuurden ze op pad met auto en baas. CBD blijkt dan bijzonder effectief in stressverlaging!
Het inzetten van cannabinoïden bij de behandeling van corona en long covid heeft genoeg potentie om verder onderzoek te rechtvaardigen, concluderen Canadese onderzoekers na een review.
In Duitsland concluderen onderzoekers dat het gebruik van medicinale cannabis er bij (chronisch) depressieve patiënten voor zorgt dat zij zich veel beter gaan voelen, zonder noemenswaardige bijwerkingen.
Wetenschappers claimen dat ze ontdekt hebben hoe het mechanisme in het brein werkt waardoor wiet eetlust opwekt, een vondst die ook voor de behandeling van kanker, anorexia en obesitas van belang kan zijn.
Jarenlang lijdt een Italiaanse man met de ziekte van Fabry aan hevige neuropathische pijnen. Geen enkele behandeling biedt verlichting, totdat medicinale cannabis - als laatste redmiddel - wordt uitgeprobeerd.
Mensen die lijden aan posttraumatisch stresssyndroom (PTSS) en langdurig cannabis gebruiken, hebben minder ziekteverschijnselen dan mensen die geen wiet als medicijn gebruiken, blijkt uit deze studies.
Uit onderzoek blijkt dat mensen die wiet gebruiken met gelijke gehaltes THC en CBD erin de werking van medicinale cannabis als het meest gunstig beoordelen - wellicht dankzij de 'demping' van THC-effecten door CBD.
Het aantal mensen dat lijdt aan de ziekte van Alzheimer zal de komende jaren alleen maar toenemen door met name de vergrijzing, vandaar dat wetenschappers nu geïnteresseerd zijn in de potentie van CBD als medicijn.
