Kan wiet je immuunsysteem versterken? En zo ja, hoe werkt dat dan? Sommige onderzoekers zeggen dat cannabis in staat is een cytokinestorm af te remmen – de hoofdoorzaak van fysieke corona-ellende. Anderen beweren zelfs dat cannabis effectiever is dan de meeste conventionele medicijnen. Kortom, er is veel wetenschappelijk onderbouwde informatie over dit onderwerp te vinden en wij doen een poging die inzichtelijk te maken.
Er is inmiddels veel informatie over cannabinoïden – de werkzame stoffen in cannabis – en immuniteit te vinden. Tijdens de pandemie waarbij covid-19 ons allemaal bezighoudt, gaan mensen zich automatisch meer verdiepen in hoe ze hun immuunsysteem kunnen ondersteunen. Ook onderzoekers lijken er in deze tijden meer mee bezig te zijn.
Zowel vanuit de wetenschap als vanuit de consument lijkt er ook veel interesse te zijn in THC en CBD, en de invloed die deze stoffen hebben op onze gezondheid. Steeds meer mensen maken tegenwoordig gebruik van een vorm van medicinale cannabis.
Het immuunsysteem is complex, maar we zullen proberen in het kort de werking uit te leggen. Je immuunsysteem herkent vreemde indringers in het lichaam. Het detecteert bijvoorbeeld het griepvirus in de bloedbaan en komt in actie. Er worden witte bloedcellen (leukocyten) afgestuurd op de indringer, om deze te vernietigen. Wanneer een huisarts laat prikken op leukocyten, kan hij bij een verhoogde waarde zien dat er ergens in het lichaam een ontsteking zit.
Er zijn ook andere factoren actief binnen de immuunrespons, waaronder de eiwitten die cytokinen en lymfocyten genoemd worden. Deze verbindingen richten zich op specifieke soorten indringers. Witte bloedcellen (fagocyten genaamd) richten zich bijvoorbeeld op binnendringende virussen, terwijl neutrofielen (ook een soort witte bloedcellen) juist bacteriën helpen bestrijden. Deze – en andere verbindingen – werken samen om je lichaam te helpen bij het bestrijden van indringers zoals bacteriën en virussen.
Dan ontstaat er een immuunrespons; het lichaam gaat anti-lichamen aanmaken. Hierin spelen de lymfocyten een grote rol. De anti-lichamen kunnen bij een herbesmetting de vreemde indringers herkennen en aanvallen, maar ze kunnen ze niet volledig vernietigen zonder hulp. Daarom voegen ze zich samen met de T-cellen – ook wel ‘killercellen’ genoemd – om indringers in het lichaam te bestrijden.
Tot zover ons immuunsysteem in het kort.
Er wordt gezegd dat cannabis de immuniteit verhoogt door verschillende aspecten binnen het immuunsysteem te ondersteunen. Cannabinoïden kunnen je immuunsysteem ook helpen door het te onderdrukken; hierdoor stopt een mogelijk overdreven reactie van ons immuunsysteem.
Alle verbindingen in cannabis richten zich op het endocannabinoïde systeem (ECS); onze CB1-receptoren en CB2-receptoren. De wetenschap suggereert dat er een verband bestaat tussen het endocannabinoïde systeem en ons immuunsysteem. Maar betekent dat dan automatisch dat cannabis onze immuniteit ondersteunt? Het antwoord lijkt ingewikkeld te zijn.
Schematische voorstelling van ons lichaamseigen cannabinoïdensysteem en waar zich de CB1 en CB2 receptoren bevinden… [beeld: please buy my work I/Shutterstock]
Het endocannabinoïde systeem bestaat uit twee soorten receptoren;
Immuuncellen hebben ongeveer tien tot honderd keer meer genexpressie van CB2 in vergelijking met CB1. Wanneer endocannabinoïden deze receptoren activeren, kunnen ze verschillende immuunsysteem-functies aansturen en zorgen ze tevens voor homeostase binnen je immuunsysteem. De wetenschap toont aan dat endocannabinoïden een bijzonder merkbaar effect hebben op de lymfeklieren en de darmen, die beide grote concentraties immuuncellen bevatten.
Immuuncellen kunnen zelfs hun eigen (endogene) cannabinoïden aanmaken; je lichaam is hierin zelfvoorzienend. Deze cannabinoïden worden 2-ag genoemd en ze reguleren het immuunsysteem. Endogene cannabinoïden werken anders dan exogene cannabinoïden, zoals THC en CBD. Exogene betekent dat het ‘van buiten het lichaam’ komt.
De wetenschap suggereert dat THC en CBD immunosuppressieve effecten hebben. Dat betekent dat ze de celsignalering remmen, die normaal gesproken leidt tot de immuunsysteem-reacties. Het onderdrukken van het immuunsysteem lijkt misschien een slechte zaak, maar dit is niet per se zo. In veel gevallen is het in het belang van je lichaam om het immuunsysteem juist te onderdrukken.
We hebben vastgesteld dat exogene cannabinoïden (zoals THC en CBD) het immuunsysteem lijken te onderdrukken, waardoor de immuunrespons van je lichaam verandert. Hoewel dit tegenstrijdig moet klinken, is het niet per se een slechte zaak.
Chronische ziekten zoals inflammatoire darmaandoeningen en psoriasis treden op wanneer het immuunsysteem overactief is. Je immuunsysteem is ontregeld en de immuunreacties worden versterkt. Dit veroorzaakt ontstekingen en pijn.
Wanneer je een chronische ontsteking hebt, kan deze verband houden met een overactief of ineffectief immuunsysteem:
Je lichaam herkent de indringer en je lichaam weet dat het die indringer moet doden, maar de verbindingen die je lichaam naar die indringer stuurt, lukt het niet om het uit je lichaam te krijgen. Na verloop van tijd leidt deze ineffectieve immuunrespons tot ontstekingen en pijn. Voor velen gaat deze ontsteking en pijn niet weg. Het wordt een chronische aandoening.
Daarom suggereren sommigen dat THC en CBD kunnen helpen. Ze verminderen de immuunrespons van je lichaam, waardoor het niet langer overdreven reageert op indringers. THC en CBD kunnen pijn en ongemak verlichten, die veroorzaakt wordt door immuunstoornissen.
CBD heeft het vermogen om ontstekingen te verminderen. De wetenschap is het daarmee eens; het is aangetoond dat CBD ontstekingen vermindert wanneer het lokaal wordt aangebracht. Deze ontstekingen zijn – zoals we zojuist gezien hebben – een immuunrespons van je lichaam. Je lichaam stuurt witte bloedcellen (en andere verbindingen) naar een locatie op/in lichaam en dit veroorzaakt een ontsteking.
Een onderzoek uit 2016 toonde aan dat wanneer CBD transdermaal (via je huid) wordt aangebracht, artritis significant vermindert door bepaalde cellen af te breken die verband houden met de inflammatoire immuunrespons.
Onderzoekers concludeerden het volgende: “Een actuele CBD-toepassing heeft therapeutisch potentieel voor het verlichten van artritispijn-gerelateerd gedrag en ontstekingen, zonder aantoonbare bijwerkingen.”
Bij het onderzoek werd gebruik gemaakt van een CBD-gel, die zorgde voor het het verbeteren van de lichaamshouding en het verminderen van gewrichtszwelling.
CBD wordt gewaardeerd door het vermogen om artritispijn te verminderen, maar toenemend onderzoek toont aan dat andere verbindingen in cannabis vergelijkbare effecten kunnen hebben. Sommige cannabinoïden onderdrukken bijvoorbeeld cytokines, die ook weer een cruciale rol lijken te spelen bij ontstekingen.
In deze afbeelding zie je hoe cannabidiol (CBD) zijn heilzame werk doet in het menselijke lichaam… [beeld: About time/Shutterstock]
Cytokinen zijn een klasse van kleine eiwitten die een cruciale rol spelen binnen het immuunsysteem. Je lichaam scheidt cytokines af en stuurt deze vervolgens naar de infectiebron. Dat klinkt allemaal goed, maar cytokine-activiteit is niet altijd goed. Wanneer iemand problemen heeft met het immuunsysteem en dat niet goed functioneert, kunnen cytokines zelfs meer kwaad dan goed doen.
De Spaanse griep in 1919 was uniek omdat het jonge, gezonde mensen met een sterk immuunsysteem wist te doden. Onderzoekers ontdekten dat het influenzavirus een ‘cytokinestorm’ veroorzaakte. Zo’n storm dwingt het immuunsysteem tot overreactie, waardoor er te veel cytokines naar de bron van de infectie worden gestuurd. Deze cellen raken dan in de war en vallen alles aan – inclusief cruciale lichaamsfuncties. Ten tijde van de Spaanse griep stierven mensen met het sterkste immuunsysteem binnen enkele uren als gevolg van deze cytokinestorm.
Er zijn aanwijzingen dat covid-19 op een vergelijkbare manier reageert. Bij sommige corona slachtoffers die overleden zijn, lijkt de doodsoorzaak gelinkt te zijn aan een overdreven reagerend immuunsysteem. We weten dat CBD kan helpen bij pijn en ontstekingen. Bepaalde onderzoeken hebben echter ook aangetoond dat CBD de TNF-α-waarden bij muizen kan verlagen. Dit suggereert dat CBD de cytokine-reactie van het lichaam zou kunnen laten afnemen. Echter; meer onderzoek naar deze eigenschappen is belangrijk.
Interleukinen zijn een ander veel voorkomend type cytokine. Interleukinen beïnvloeden de immuunrespons van je lichaam. Onderzoek toont aan dat interleukines worden beïnvloed door endogene (lichaamseigen) cannabinoïden en ook door exogene cannabinoïden zoals CBD en THC. Sommige onderzoeken laten zien dat cannabis interleukines beïnvloedt, waardoor de manier waarop deze cytokines reageren verandert.
Uit een onderzoek uit 2019 bleek dat CBD alleen een specifiek type interleukine (IL-8) niet kon afremmen, hoewel een full spectrum versie van cannabis sativa IL-8 wél als het ware de kop in kon drukken.
Op basis van deze resultaten is het mogelijk dat er een ‘entourage-effect‘ is, waarbij andere cannabinoïden ook de immuunrespons van het lichaam beïnvloeden. Uitsluitend CBD werkt misschien niet, maar CBD in combinatie met de andere honderden chemicaliën in de cannabisplant kan een rol spelen bij het reactievermogen van ons immuunsysteem.
Zoals gerapporteerd werd door Hanna Webster van de website Ganjapreneur, lijkt cannabis zich ook te richten op andere eiwitten van het immuunsysteem, waaronder het eiwitcomplex NF-κB. Dit eiwit is betrokken bij de immuunregulatie. Het komt in-actief voor in niet-gestimuleerde cellen en wordt vervolgens geactiveerd door signalen die van buiten de cel komen.
NF-KB is verantwoordelijk voor celgroei, cel-overlevingsreacties en andere immuunsysteem reacties. Wanneer NF-KB wordt geactiveerd veroorzaakt het een immuunrespons. Door deze route te remmen, kan een chronische ontsteking door overmatige celsignalering worden verminderd.
Uit een onderzoek uit 2019 bleek bijvoorbeeld dat zowel een cannabis sativa-extract als CBD alleen de NF-κB-route remden. Deze verbindingen hebben ook invloed op de genen die verband houden met een huidontsteking, waardoor de verbindingen waardevol kunnen zijn in de behandeling van aandoeningen zoals psoriasis of reumatoïde artritis.
Die studie bracht ook een andere complicatie van het immuunsysteem aan het licht: alle elementen van je immuunsysteem lijken met elkaar verbonden te zijn. Wanneer cannabis een deel van het immuunsysteem beïnvloedt, zoals een bepaald type cytokine, kan het ook indirect invloed hebben op vele andere delen van de immuunrespons.
Wanneer cellen afsterven, wordt dit apoptose genoemd. THC is in verband gebracht met apoptose van meerdere typen cellen. Celdood klinkt misschien negatief, maar het kan juist een goede zaak zijn wanneer bepaalde cellen afgebroken worden. Apoptose is een natuurlijke lichaamsfunctie. Het verwijdert beschadigde cellen en dwingt je lichaam om nieuwe aan te maken. Nieuwe, gezonde cellen zijn effectiever, oudere en beschadigde cellen zijn vatbaarder voor ziekten.
Studies hebben aangetoond dat CBD apoptose veroorzaakt bij verschillende celtypen. Wetenschappers denken dat dit effect verband houdt met de activering van CB2-receptoren. Wanneer CB2-receptoren worden geblokkeerd, wordt natuurlijke apoptose voorkomen. Door CB2-receptoren te activeren, kan cannabis het natuurlijke celdood-proces van het lichaam vergemakkelijken en versnellen.
THC is gebruikt bij kankerpatiënten om tumorcellen te behandelen, en sommige onderzoekers denken dat de positieve uitwerking van THC bij kanker verband houdt met het stimuleren van de celdood. Door de natuurlijke celdood-processen van het lichaam te vergemakkelijken, kan THC je lichaam helpen kanker en andere indringers te bestrijden.
Wellicht dat met name THC en CBD uit cannabis van pas kunnen komen in het bestrijden van een overactief immuunsysteem door covid-19… [beeld: Bukhta Yurii/Shutterstock]
Kan cannabis het covid-19 virus behandelen of voorkomen? Er is nog niet voldoende bewijs voor die bewering, maar het bewijs wat er wel ligt is veelbelovend.
Er zijn aanwijzingen dat cannabis immunosuppressieve effecten heeft, wat betekent dat het het immuunsysteem verzwakt. Dit kan onder bepaalde omstandigheden nuttig zijn, bijvoorbeeld als je een overactief immuunsysteem hebt. Voor aandoeningen zoals het verkoudheids- of griepvirus is een verzwakt immuunsysteem echter géén goede zaak.
Cannabis kan je immuunsysteem onderdrukken en bepaalde cytokines remmen. Cytokines zijn de eiwitten die je immuunsysteem helpen zijn werk te doen. Door deze cytokines te remmen, zou cannabis je lichaam vatbaarder kunnen maken voor verkoudheid of griepsymptomen.
Ondanks het gebrek aan bewijs, kun je online al veel anekdotisch bewijs vinden waarin wordt beweerd dat CBD antivirale toepassingen heeft. Het zou het risico op coronavirus kunnen verminderen. Er wordt beweerd dat het onderdrukken van het immuunsysteem bijvoorbeeld de beruchte cytokinestorm voorkomt. Tijdens zo’n storm reageert je immuunsysteem overdreven op het virus. Er zijn aanwijzingen dat overleden covid-19 slachtoffers een overreagerend immuunsysteem hadden.
Over het algemeen is er geen wetenschappelijk bewijs dat analyseert hoe cannabis reageert op het nieuwe coronavirus. Er zijn echter aanwijzingen dat CBD virale infecties kan behandelen.
Er zijn aanwijzingen dat CBD antivirale voordelen heeft. Onderzoekers publiceerden onlangs een in vitro onderzoek waaruit bleek dat CBD een direct antiviraal effect had tegen het hepatitis C-virus. Onderzoekers stopten CBD in een reageerbuis met het Hepatitis C-virus en ontdekten dat het het virus doodde.
In een andere studie ontdekten onderzoekers dat CBD neuro-inflammatie (ontsteking in de hersenen) verminderde in een virus geïnduceerd diermodel van multiple sclerose. Onderzoekers waren echter van mening dat deze effecten technisch gezien niet antiviraal waren: in plaats daarvan waren ze gekoppeld aan de ontstekingsremmende eigenschappen van CBD.
Je kunt ook online anekdotisch bewijs vinden van mensen die CBD gebruiken om virale infecties te behandelen, waaronder herpes en gordelroos. Een groep Britse en Italiaanse onderzoekers onderkende deze anekdotische rapporten in deze studie, waar ze concludeerden dat het bewijs plausibel was op basis van de ontstekingsremmende en pijnstillende eigenschappen van CBD. De onderzoekers suggereerden echter niet dat CBD een direct antiviraal effect had.
Wat betekenen nou al die onderzoeken naar cannabisgebruik en immuniteit? Ten eerste lijkt het erop dat cannabinoïden het immuunsysteem kunnen onderdrukken, ze zijn immunosuppressief. Natuurlijke cannabis-chemicaliën zoals THC en CBD verminderden de cytokine-expressie aanzienlijk. Omdat cannabis het immuunsysteem onderdrukt, kan het sommige aandoeningen ondersteunen, maar andere juist niet.
Het verzwakken van het immuunsysteem kan helpen om de reactie van je lichaam op ontstekingen en pijn onder controle te houden. Die symptomen kunnen worden veroorzaakt door een overactief immuunsysteem. In sommige omstandigheden doet je immuunsysteem meer kwaad dan goed. Het reageert overdreven, en dat betekent dat het minder effectief is.
Er is ook bewijs dat cannabinoïden een tijdelijk effect hebben op het immuunsysteem, wat betekent dat ze helpen bij de behandeling van acute of chronische ontstekingen, zonder dat het immuunsysteem op de lange termijn het vermogen om zichzelf te verdedigen verliest. Met andere woorden; het kan je immuunsysteem een boost geven wanneer dat nodig is, zonder nadelige invloeden op de lange termijn…
Ongeveer 1 op de 7 mensen heeft last van migraine. Reguliere medicatie wordt door patiënten echter steeds vaker vervangen door cannabis en dat is een uitstekend idee, zo bewijzen deze drie wetenschappelijke onderzoeken.
Uit Israëlisch onderzoek met rugpatiënten blijkt dat het inhaleren van cannabistoppen het meest effectief is voor pijnbestrijding - in tegenstelling tot het onder de tong druppelen van CBD-olie.
Uit onderzoek onder 3.000 Australische patiënten met diverse vormen van pijn blijkt dat zij over het algemeen dankzij cannabis beter sociaal functioneren, minder lichamelijke pijn ervaren en minder fysieke en emotionele rolbeperkingen ervaren.
In Oekraïne lijden er door de oorlog met Rusland inmiddels zes miljoen mensen aan PTSS. Gelukkig legaliseerde men onlangs mediwiet en die kan de getraumatiseerde bevolking echt helpen!
Uit een uitgebreid onderzoek onder duizenden consumenten blijkt dat zij steeds vaker cannabis en CBD gebruiken voor welzijn en gezondheid, en dat gaat ten koste van het gebruik van o.a. medicijnen en alcohol.
Deze studie laat zien dat een meerderheid van de patiënten die cannabis gebruiken al ná keer minder vermoeidheidssymptomen rapporteert, met name wanneer de cannabinoïden worden geïnhaleerd via een joint.
Amerikaanse onderzoekers stellen dat het terpeen D-limoneen in staat is om de angst-achtige gevoelens te verminderen die THC kan opwekken - een ontdekking met 'aanzienlijk klinisch voordeel' aldus de wetenschappers.
Fibromyalgie ofwel weke delen-reuma is een aandoening die slecht wordt begrepen door de medische wereld. Welke rol kan cannabis volgens wetenschappers spelen in de therapeutische behandeling van de symptomen?
Een veel voorkomende reuma-vorm is artritis. De ziekte komt op alle leeftijden voor en wordt vaak behandeld met heftige medicatie. Cannabis is een veilig en effectief alternatief.
Opnieuw stevig bewijs - via een Britse studie - dat het gebruik van cannabis wel degelijk een positieve uitwerking heeft op pijn, slaap en algehele levenskwaliteit.
Endocannabinoïden die ons lichaam van nature produceert kunnen ziekteverwekkende darmbacteriën bestrijden. Dat is de belangrijkste conclusie van een Amerikaanse studie.
Het achteruit gaan van je cognitieve functies naarmate je ouder wordt is normaal, maar uit onderzoek blijkt dat mensen die cannabis recreatief en/of medicinaal gebruiken daar minder snel last van krijgen!
Onder reumapatiënten neemt het gebruik van mediwiet snel toe, zeker in landen waar cannabis legaal is. Wat zegt de wetenschap tot nu toe over het behandelen van reuma, artritis e.d. met cannabis?
Het 1e gerandomiseerde onderzoek naar de acute en langdurige effecten van cannabis op angstsymptomen toont aan dat met name CBD angst remt. THC kan het ook, maar minder goed en met meer risico op bijwerkingen.
Niet alleen werkt medicinale wiet erg goed tegen sommige kwalen, het is soms zelfs effectiever en veiliger dan farmaceutische pillen.
Duitse en Zweedse onderzoekers concluderen in deze studie dat cannabis werkt tegen de symptomen van depressie - ook op langere termijn - zonder al te veel nadelige bijwerkingen.
Onderzoekers in Nieuw-Zeeland hebben alle beschikbare studies over de toepassing van cannabis bij palliatieve zorg geanalyseerd. Doel was om de effectiviteit van mediwiet in palliatieve zorginstellingen te begrijpen.
Deze studie bevestigt het belang van het entourage-effect: niet alleen THC en CBD bepalen de ervaring, maar ook de interactie tussen cannabinoïden, terpenen, flavonoïden en andere moleculen in de cannabisplant.
Een Canadese studie laat het verband zien tussen serotonine en THC en CBD bij misselijkheid, en waarom deze cannabinoïden daar zo goed tegen helpen.
Israëlische onderzoek levert bewijs op voor het inzetten van CBD bij kankertherapie. Een baanbrekende studie (uit 2020) die de toekomst van kankerbehandelingen zou kunnen veranderen.
Het behandelen van leverziekte - een overkoepelende term voor aandoeningen die in een verstoring van de leverfunctie resulteren - met cannabis biedt hoop voor patiënten, blijkt uit deze review van wetenschappelijke studies.
Melanoom oftewel huidkanker komt steeds meer voor. Wellicht biedt cannabis uitkomst, aangezien onderzoekers nu hebben vastgesteld dat een cannabisextract met vooral CBD in staat is om celdood te veroorzaken.
Mensen die last hebben van angst willen daar graag vanaf. We bekijken een aantal onderzoeken waaruit blijkt dat CBD tot de oplossingen behoort.
Medicinale wiet is enorm veelzijdig. Maar wat veel mensen (nog) niet weten is dat cannabis ook botgezondheid bevordert en botziektes vermindert. Hoe dat zit lees je hier.
Britse onderzoekers trommelden 20 honden op die bang zijn in de auto, gaven ze CBD of een placebo en stuurden ze op pad met auto en baas. CBD blijkt dan bijzonder effectief in stressverlaging!
Het inzetten van cannabinoïden bij de behandeling van corona en long covid heeft genoeg potentie om verder onderzoek te rechtvaardigen, concluderen Canadese onderzoekers na een review.
In Duitsland concluderen onderzoekers dat het gebruik van medicinale cannabis er bij (chronisch) depressieve patiënten voor zorgt dat zij zich veel beter gaan voelen, zonder noemenswaardige bijwerkingen.
Wetenschappers claimen dat ze ontdekt hebben hoe het mechanisme in het brein werkt waardoor wiet eetlust opwekt, een vondst die ook voor de behandeling van kanker, anorexia en obesitas van belang kan zijn.
Jarenlang lijdt een Italiaanse man met de ziekte van Fabry aan hevige neuropathische pijnen. Geen enkele behandeling biedt verlichting, totdat medicinale cannabis - als laatste redmiddel - wordt uitgeprobeerd.
Mensen die lijden aan posttraumatisch stresssyndroom (PTSS) en langdurig cannabis gebruiken, hebben minder ziekteverschijnselen dan mensen die geen wiet als medicijn gebruiken, blijkt uit deze studies.
Uit onderzoek blijkt dat mensen die wiet gebruiken met gelijke gehaltes THC en CBD erin de werking van medicinale cannabis als het meest gunstig beoordelen - wellicht dankzij de 'demping' van THC-effecten door CBD.
Het aantal mensen dat lijdt aan de ziekte van Alzheimer zal de komende jaren alleen maar toenemen door met name de vergrijzing, vandaar dat wetenschappers nu geïnteresseerd zijn in de potentie van CBD als medicijn.
