Willem Mulder, hoogleraar Precision Medicine aan de Technische Universiteit Eindhoven, is al een tijdje bezig met cannabis-nanotechnologie. In een recente podcast van de Universiteit van Nederland vertelde hij er uitgebreid over en kwam met een primeur. ‘Hempflax heeft toegezegd om een flinke investering te doen, zodat we een promovendus kunnen aannemen die vanaf de herfst vier jaar lang onderzoek zal gaan doen en die cannabis-nanotechnologie gaat ontwikkelen.’
Mulder (42) werd geboren in Mexico, waar zijn vader voor Philips werkte. Hij groeide op in Asten en studeerde in Utrecht. Hij heeft al heel wat eretitels en bijnamen verzameld in zijn carrière: topwetenschapper, Professor X, wetenschappelijke zigeuner, Dr. Nano… Mulder vliegt heen en weer tussen New York en Eindhoven, is een enthousiaste surfer en trainde tijdens zijn studie zes tot negen keer per week als wedstrijdroeier.
Willem J.M. Mulder, hoogleraar nanotechnologie, toegepast binnen de Vasculaire Geneeskunde. Foto: Eindhoven University of Technology.
Geen stoffige wetenschapper, kortom. De naam Professor X kreeg hij trouwens van zijn trainingsmaten in Harlem, veelal ex-gedetineerden. ‘Een man met een missie’, schreef het Eindhovens Dagblad in een profiel, ‘het menselijk immuunsysteem temmen’. Mulder begint zijn college voor de podcast van de Universiteit van Nederland met een anekdote over zijn oom, die teamarts is van een eerste divisie voetbalclub. Hij adviseert de spelers altijd ruim voor het begin van het nieuwe seizoen te stoppen met het gebruik van cannabis. Sporen van cannabis blijven namelijk tot wel zes weken aantoonbaar in je urine.
Mulder: ‘Cannabis blijft heel lang traceerbaar. Cannabinoïden zijn moleculen die aangrijpen op de cannabinoïden-receptor. Waarom blijven die moleculen zo lang traceerbaar in het lichaam? Dat komt doordat ze lipofiel zijn, dus ze lossen op in vet. Na consumptie bouwen we deze moleculen in ons vetweefsel in en dat wordt vervolgens heel langzaam geklaard. Dat proces kan, vooral bij overmatige consumptie, vier tot zes weken duren.’
Mulder vertelt over de twee bekendste cannabinoïden, THC en CBD. ‘Het gaat om de verhouding tussen THC en CBD. Die zijn een soort yin en yang, waarbij de CBD de werking van THC kan beïnvloeden.’ Zo komt hij bij de vraag waarom hij zelf met cannabis is gaan werken. ‘Nou ga ik even de pret bederven. Want ik wil hier niet mee werken vanwege de psychoactieve werking, maar omdat er ook therapeutische eigenschappen zijn. Zoals u zult begrijpen zijn wij niet geëvolueerd om cannabis te consumeren en stoned te worden. Ik noem dat een artefact of een toevalstreffer, dat ligt er maar aan wie je spreekt. Maar die cannabinoïden-receptoren zijn natuurlijk betrokken bij allerlei biologische processen.’
Het eureka moment kwam, met dank aan zijn oom de teamarts, in New York. ‘Ik moest denken aan dat verhaal van mijn oom. Op zondagmiddag zat ik in mijn appartement in New York en dacht: het duurt heel lang, het is lipofiel… Heel veel nano-deeltjes die wij in het lab produceren zijn op lipide gebaseerd. Dus dat zou betekenen dat dit soort moleculen heel goed inbouwen in de nano-deeltjes die wij in het lab maken.’
Artistieke impressie van een nanobot aan het werk. Foto: Kateryna Kon, Shutterstock.
Mulder tikte de woorden nanoparticle en THC en nanoparticle en cannabinoids in op PubMed, een grote database voor wetenschappelijke publicaties. ‘Ik vond één paper en dat ging nog niet eens over het nano-deel. Dus ik was heel erg verbaasd, dit was een jaar of vijf geleden. Ik dacht: op zich is het iets heel triviaals, maar het zou een heel interessant concept kunnen zijn. We zouden op die manier op een heel gedoseerde en heel gecontroleerde manier die THC kunnen toedienen en tevens kunnen voorkomen dat THC over de bloed-hersen-barrière diffundeert.’
Of in gewoon Nederlands: voorkomen dat je high of stoned wordt van de THC.
Mulder: ‘Ik wil niet zeggen dat het gaat lukken, maar dat is het idee: we stoppen het in een nano-deeltje, dan wordt het veel groter, dan kunnen we het makkelijker toedienen en kunnen we voorkomen dat degene aan wie het wordt toegediend stoned wordt. We willen er eigenlijk een soort schone drug van maken.’
Het combineren van nanotechnologie en cannabis levert een hoop nieuwe mogelijkheden op. Mulder: ‘Een ander cool aspect is dat we die twee moleculen, THC en CBD, gezamenlijk in één nano-deeltje kunnen stoppen, in een precies vooraf vastgestelde verhouding. Wij maken bibliotheken van nano-deeltjes met verschillende samenstellingen, je zou kunnen zeggen: we beginnen met een verhouding 1 tot 10, 1 tot 5, 1 op 1 en de andere kant op. Dan hebben we allerlei soorten samenstellingen die we heel gecontroleerd kunnen realiseren en die we heel gecontroleerd kunnen inzetten.’
Hoe kom je van een eureka moment naar gefinancierd onderzoek naar je idee? Mulder geeft een mooi inkijkje in dit trage proces. ‘Normaal gesproken als je zo’n idee hebt, dan ga je een vrijdagmiddag experiment uitvoeren. Je zult toch wat preliminaire data moeten verzamelen om aan te tonen dat het concept kan werken. Je kan niet zomaar een idee spuien en dan denken dat je daar geld voor krijgt. Als je dan wat van die data hebt vergaard, dan kun je een aanvraag schrijven. In Nederland wordt zo’n aanvraag typisch ingediend bij de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, de NWO.’
Met nanotechnologie kunnen THC- (links) en CBD-moleculen (rechts) in specifieke verhoudingen in één deeltje gestopt worden. Beeld: Studiomolekuul, Shutterstock
‘Dat is een langdradig proces. Je schrijft eerst een aanvraag, waarin je uitgebreid beschrijft wat je precies wil gaan doen, waarom dat heel veel impact heeft, wat de gemeenschap daaraan heeft. Daar gaat minstens een jaar overheen. Die aanvraag wordt vervolgens beoordeeld door peers, collega’s in hetzelfde vakgebied. Als die zeggen: goed idee en ze geven een goede score, dan krijg je feedback: een heel lang proces. Er zijn nog meer organisaties, bij KWF kankerbestrijding kun je aanvragen indienen, bij de Hartstichting. Allemaal gebaseerd op datzelfde, langdradige proces.’
Maar toch, dacht Dr. Nano bij zichzelf, maar toch… ‘Marihuana nano-deeltjes: dat klinkt toch wel als een, ja, attractief idee. Het is grappig, het spreekt tot de verbeelding, ik denk dat u dat kunt beamen.’ Enter Gert van Kempen. ‘Een jaar of zes geleden raakte ik bevriend met Gert van Kempen, een gesjeesde student. Hij heeft zijn studie nooit afgemaakt en heeft zich toegelegd op high tech ondernemen op een avontuurlijke manier. Hij is zelfstandig ondernemer en hij wil altijd heel graag een project met mij doen. Hij begon mij enthousiast te maken voor crowd funding.’
De professor had op dat moment, begin 2018, geen idee wat crowd funding inhield. ‘Ik denk: goed, lijkt me leuk. We hebben een aantal filmpjes gemaakt, een aantal animaties in elkaar gezet en toen is Gert begonnen met het crowd fund project High on Nano. Toepasselijke naam. En dat genereerde een ontzettende hype. Een stuk in het Parool, ‘Een pure drug maken van cannabis’, ik was eigenlijk heel blij met dat stuk. Het was heel genuanceerd, die journaliste had heel goed begrepen waar we mee bezig waren.’ Ook het Algemeen Dagblad pikte het project op: ‘toen ben ik omgetoverd tot Dr. Nano.’
De volgende dag volgde de publicitaire jackpot. ‘Het haalde zelfs, mijn zus belde mij op, het NOS Journaal, om negen uur ’s morgens. Dat stuk uit het AD werd door het NOS journaal herhaald en ik was daar toch wel erg verbaasd over. Ten eerste, dacht ik: we hebben helemaal geen resultaten, we hebben een hype gecreëerd met dat High on Nano crow fund project. Er zit blijkbaar niemand in die NOS redactie die denkt: wat heeft die Mulder überhaupt ooit wetenschappelijk bereikt op het gebied van THC of CBD? Nul publicaties, dat kunt u opzoeken.’
Schermafbeelding van de crowd funding website highonnano.com
De lawine van publiciteit leverde gemengde gevoelens op. ‘Ik was daar heel erg verbaasd over, maar eigenlijk ook boos. We hebben tien jaar hartstikke mooie dingen gedaan, die nog geen honderdste van de aandacht genereerden die dit idee en dat crowd fund project genereerde. Ik zat een beetje tussen verbazing en irritatie in, ook over hoe de media blijkbaar werken, waar ze op duiken.’
Dat wil niet zeggen dat de professor spijt heeft van High on Nano. Verre van. De campagne leverde een gouden contact op met de industriële hennep pioniers van Hempflax uit Oude Pekela. Mulder: ‘Als onderdeel van het crowd fund project heeft Gert ook een borrel georganiseerd. Daar waren de twee directeuren van Hempflax. Weet u wat u ook van hennep kan maken? Iemand een idee? Die hennepvezels, daar kunnen touwen van worden gemaakt, maar ook hoogwaardige technologische producten. Hempflax richt zich op de industriële toepassing van die hennepvezel. En zij waren heel erg geïnteresseerd.’
‘Ze vonden het verhaal leuk, hartstikke interessant, dus toen veranderde mijn irritatie toch in enthousiasme. Misschien is dit wél een mooie manier om een idee aan de man te brengen. Uit dit hele project is toen vanuit Hempflax ook een heel grote donatie gedaan. Hempflax heeft toegezegd om een flinke investering te doen, zodat we een promovendus kunnen aannemen die vanaf de herfst vier jaar lang onderzoek zal gaan doen en die cannabis nanotechnologie gaat ontwikkelen, die bibliotheken van die deeltjes gaat ontwikkelen.’
De innovatieve kracht van Brainport Eindhoven wordt dus gepaard aan de natuurlijke kracht van de hennepplant. De potentie en de reikwijdte van het project zijn enorm. Mulder: ‘Die nano-deeltjes gaan we inzetten in ziektemodellen waarbij ontsteking een rol speelt. Dan kunt u denken aan de ziekte van Crohn, aan multiple sclerose, aan hart- en vaatziekten, in kanker is ontsteking ook heel belangrijk. In dat soort modellen gaan wij kijken of die cannabis nanotechnologie gaat werken de komende vier jaar. Ondanks dat we nog geen resultaten hebben, ben ik er van overtuigd dat dat wel heel leuke inzichten gaat opleveren.’
De cholesterolverlager simvastatine bouwde Professor Dr. Mulder ook met succes in een nano-deeltje, maar dat kreeg niet de aandacht die een hype als High on Nano wel krijgt. Beeld: StudioMolekuul, Shutterstock
Ter besluit van zijn verhaal, vat Mulder de behandelde stof nog eens kort samen: ‘Wat heb ik nou besproken? Dat THC, die cannabinoïden, zijn lipofiele moleculen, daarom blijven ze heel lang in ons lichaam. Dat is vervelend voor profvoetballers, maar die moleculen zijn niks magisch. Ik heb twee moleculen laten zien, THC, CBD, daar hebben we nog geen resultaten mee bereikt, maar het zijn gewone moleculen. We kunnen ze ook in het lab synthetiseren. Er is niks magisch, omdat ze toevallig uit een plantje komen.’
De irritatie over het gebrek aan aandacht voor zijn andere projecten is overigens niet verdwenen. ‘Dit is de irritatie: dit is een molecuul waar we de afgelopen zeven jaar hartstikke mooie resultaten mee hebben behaald. Dit is simvastatine, dat hebben we ook ingebouwd in een nano-deeltje. Maar daar hebben we nooit die media aandacht mee weten te genereren. Blijkbaar is het nuttig om een hype te generen en zo aandacht te krijgen voor onderzoek. Een mooie manier om toch geld te genereren en een leuk idee te gaan uitwerken.’
Ongeveer 1 op de 7 mensen heeft last van migraine. Reguliere medicatie wordt door patiënten echter steeds vaker vervangen door cannabis en dat is een uitstekend idee, zo bewijzen deze drie wetenschappelijke onderzoeken.
Uit Israëlisch onderzoek met rugpatiënten blijkt dat het inhaleren van cannabistoppen het meest effectief is voor pijnbestrijding - in tegenstelling tot het onder de tong druppelen van CBD-olie.
Uit onderzoek onder 3.000 Australische patiënten met diverse vormen van pijn blijkt dat zij over het algemeen dankzij cannabis beter sociaal functioneren, minder lichamelijke pijn ervaren en minder fysieke en emotionele rolbeperkingen ervaren.
In Oekraïne lijden er door de oorlog met Rusland inmiddels zes miljoen mensen aan PTSS. Gelukkig legaliseerde men onlangs mediwiet en die kan de getraumatiseerde bevolking echt helpen!
Uit een uitgebreid onderzoek onder duizenden consumenten blijkt dat zij steeds vaker cannabis en CBD gebruiken voor welzijn en gezondheid, en dat gaat ten koste van het gebruik van o.a. medicijnen en alcohol.
Deze studie laat zien dat een meerderheid van de patiënten die cannabis gebruiken al ná keer minder vermoeidheidssymptomen rapporteert, met name wanneer de cannabinoïden worden geïnhaleerd via een joint.
Amerikaanse onderzoekers stellen dat het terpeen D-limoneen in staat is om de angst-achtige gevoelens te verminderen die THC kan opwekken - een ontdekking met 'aanzienlijk klinisch voordeel' aldus de wetenschappers.
Fibromyalgie ofwel weke delen-reuma is een aandoening die slecht wordt begrepen door de medische wereld. Welke rol kan cannabis volgens wetenschappers spelen in de therapeutische behandeling van de symptomen?
Een veel voorkomende reuma-vorm is artritis. De ziekte komt op alle leeftijden voor en wordt vaak behandeld met heftige medicatie. Cannabis is een veilig en effectief alternatief.
Opnieuw stevig bewijs - via een Britse studie - dat het gebruik van cannabis wel degelijk een positieve uitwerking heeft op pijn, slaap en algehele levenskwaliteit.
Endocannabinoïden die ons lichaam van nature produceert kunnen ziekteverwekkende darmbacteriën bestrijden. Dat is de belangrijkste conclusie van een Amerikaanse studie.
Het achteruit gaan van je cognitieve functies naarmate je ouder wordt is normaal, maar uit onderzoek blijkt dat mensen die cannabis recreatief en/of medicinaal gebruiken daar minder snel last van krijgen!
Onder reumapatiënten neemt het gebruik van mediwiet snel toe, zeker in landen waar cannabis legaal is. Wat zegt de wetenschap tot nu toe over het behandelen van reuma, artritis e.d. met cannabis?
Het 1e gerandomiseerde onderzoek naar de acute en langdurige effecten van cannabis op angstsymptomen toont aan dat met name CBD angst remt. THC kan het ook, maar minder goed en met meer risico op bijwerkingen.
Niet alleen werkt medicinale wiet erg goed tegen sommige kwalen, het is soms zelfs effectiever en veiliger dan farmaceutische pillen.
Duitse en Zweedse onderzoekers concluderen in deze studie dat cannabis werkt tegen de symptomen van depressie - ook op langere termijn - zonder al te veel nadelige bijwerkingen.
Onderzoekers in Nieuw-Zeeland hebben alle beschikbare studies over de toepassing van cannabis bij palliatieve zorg geanalyseerd. Doel was om de effectiviteit van mediwiet in palliatieve zorginstellingen te begrijpen.
Deze studie bevestigt het belang van het entourage-effect: niet alleen THC en CBD bepalen de ervaring, maar ook de interactie tussen cannabinoïden, terpenen, flavonoïden en andere moleculen in de cannabisplant.
Een Canadese studie laat het verband zien tussen serotonine en THC en CBD bij misselijkheid, en waarom deze cannabinoïden daar zo goed tegen helpen.
Israëlische onderzoek levert bewijs op voor het inzetten van CBD bij kankertherapie. Een baanbrekende studie (uit 2020) die de toekomst van kankerbehandelingen zou kunnen veranderen.
Het behandelen van leverziekte - een overkoepelende term voor aandoeningen die in een verstoring van de leverfunctie resulteren - met cannabis biedt hoop voor patiënten, blijkt uit deze review van wetenschappelijke studies.
Melanoom oftewel huidkanker komt steeds meer voor. Wellicht biedt cannabis uitkomst, aangezien onderzoekers nu hebben vastgesteld dat een cannabisextract met vooral CBD in staat is om celdood te veroorzaken.
Mensen die last hebben van angst willen daar graag vanaf. We bekijken een aantal onderzoeken waaruit blijkt dat CBD tot de oplossingen behoort.
Medicinale wiet is enorm veelzijdig. Maar wat veel mensen (nog) niet weten is dat cannabis ook botgezondheid bevordert en botziektes vermindert. Hoe dat zit lees je hier.
Britse onderzoekers trommelden 20 honden op die bang zijn in de auto, gaven ze CBD of een placebo en stuurden ze op pad met auto en baas. CBD blijkt dan bijzonder effectief in stressverlaging!
Het inzetten van cannabinoïden bij de behandeling van corona en long covid heeft genoeg potentie om verder onderzoek te rechtvaardigen, concluderen Canadese onderzoekers na een review.
In Duitsland concluderen onderzoekers dat het gebruik van medicinale cannabis er bij (chronisch) depressieve patiënten voor zorgt dat zij zich veel beter gaan voelen, zonder noemenswaardige bijwerkingen.
Wetenschappers claimen dat ze ontdekt hebben hoe het mechanisme in het brein werkt waardoor wiet eetlust opwekt, een vondst die ook voor de behandeling van kanker, anorexia en obesitas van belang kan zijn.
Jarenlang lijdt een Italiaanse man met de ziekte van Fabry aan hevige neuropathische pijnen. Geen enkele behandeling biedt verlichting, totdat medicinale cannabis - als laatste redmiddel - wordt uitgeprobeerd.
Mensen die lijden aan posttraumatisch stresssyndroom (PTSS) en langdurig cannabis gebruiken, hebben minder ziekteverschijnselen dan mensen die geen wiet als medicijn gebruiken, blijkt uit deze studies.
Uit onderzoek blijkt dat mensen die wiet gebruiken met gelijke gehaltes THC en CBD erin de werking van medicinale cannabis als het meest gunstig beoordelen - wellicht dankzij de 'demping' van THC-effecten door CBD.
Het aantal mensen dat lijdt aan de ziekte van Alzheimer zal de komende jaren alleen maar toenemen door met name de vergrijzing, vandaar dat wetenschappers nu geïnteresseerd zijn in de potentie van CBD als medicijn.
