(advertenties)
(advertentie)

Kanker is een van de ziekten waarbij medicinale cannabis heel veel gebruikt wordt. Of het is om bijwerkingen van reguliere behandelingen te verzachten of in de hoop dat het bijdraagt aan het remmen van de tumor. De vraag is echter in hoeverre wietolie invloed heeft op reguliere anti-kankertherapie.

Cannabinoïden en reguliere behandelingen

Steeds meer patiënten met kanker wenden zich tot cannabis(olie) als toevoeging of alternatief op veelgebruikte anti-kankertherapie. Een veelgehoorde vraag onder deze groep is of het plantaardige middel eigenlijk gelijktijdig met reguliere behandelingen als chemo-, immuno-, hormoon en bestralingstherapie genomen kan worden.

Hiernaar is helaas nog niet genoeg klinisch onderzoek gedaan om een uitsluitend antwoord te kunnen geven. Voor Fundación Canna analyseerde professor Cristina Sánchez echter diverse studies, om de beschikbare informatie over het gebruik van cannabinoïden tijdens anti-kankertherapiën voor patiënten, doktoren en caregivers samen te vatten.

Cannabis tegen bijwerkingen chemotherapie

Over het algemeen zijn er twee redenen – die elkaar niet uitsluiten – waarom kankerpatiënten cannabis gebruiken: om de bijwerkingen van kankertherapie te verlichten en om de tumor remmende potentie van cannabinoïden, de werkzame stoffen in cannabis.

Veel kankerpatiënten gebruiken cannabis als aanvulling op of vervanger van reguliere anti-kankerbehandelingen. [Foto: shutterstock/FGC]

Wat betreft het eerste doel is al klinisch bewezen dat tetrahydrocannabinol (THC) door chemotherapie veroorzaakte misselijkheid, overgeven en verminderde eetlust kan voorkomen. Een zeer belangrijke toepassing gezien de bijwerkingen van chemotherapie voor sommige patiënten zo hevig zijn dat ze erdoor de behandeling staken. Andere voordelen voor kankerpatiënten zijn de pijnstillende, angstremmende en slaapverwekkende effecten van cannabis.

Tumorremmende werking wietolie

De laatste tijd zijn er ook steeds meer kankerpatiënten die wietolie gebruiken om de potentieel tumor remmende eigenschappen. Hoewel bepaalde cannabinoïden dergelijke reacties hebben laten zien op dierlijke kankermodellen, is er een gebrek aan gecontroleerde klinische studies om deze werking bij mensen te bevestigen.

Desondanks proberen duizenden kankerpatiënten wereldwijd – mede dankzij de veiligheid van het middel – met cannabis de verspreiding van kanker tegen te gaan; of de ziekte zelfs compleet te elimineren. In beide gevallen (palliatief gebruik of anti-kanker effect) vragen patiënten zich vaak af of het veilig is reguliere behandelingen zoals chemo-, immuno-, hormoontherapie en bestraling te combineren met het gebruik van wietolie.

Ondanks het gebrek aan klinische studies wordt wietolie veel gebruikt tegen kanker. [Foto: shutterstock/Creative Family]

Preklinisch onderzoek

Recente experimenten op tumorcel-culturen en dierlijke kankermodellen suggereren dat een combinatie van cannabinoïden en standaard anti-tumortherapie wellicht beter werkt dan elk van deze behandelingen op zich.

Veel patiënten ontvangen chemotherapie, een behandeling die zich richt op het blokkeren van de vermenigvuldiging van zieke cellen en ze te laten afsterven.

Dit kan op diverse wijzen, waarvan de meest gebruikte manier de duplicatie van het genetische materiaal in de cellen verstoort.

Preklinisch – Cannabis en chemo

Preklinische studies laten zien dat cannabinoïden de anti-tumorreactie van deze middelen niet verstoort, maar juist versterkt. Zo vermindert het veelgebruikte 5-FU de overlevingskans van darmkankercellen veel effectiever in combinatie met de cannabinoïde-agonist HU-210.

Een soortgelijke studie van Guillermo Velasco’s wetenschappers aan de Complutense University, beschrijft hoe een combinatie van temozolomide en Δ9-tetrahydrocannabinol (THC) de tumorgroei beter remt in dierlijke hersentumoren dan elk van deze twee middelen op zich.

Andersoortige kankermedicijnen zoals paclitaxel, die zich richten op het cytoskelet van delende cellen, lijken synergetisch te werken met de lichaamseigen cannabinoïde anandamide. In een maagkanker-model bleek een combinatie van de twee stoffen effectiever in het veroorzaken van apoptose (voorgeprogrammeerde natuurlijke celdood) dan elk van deze twee componenten op zich.

Preklinisch – Cannabis en bestraling

Naast chemotherapie ontvangen veel kankerpatiënten bestraling (radiotherapie) tegen hun ziekte. Hierbij wordt de tumor aan zeer hoge straling blootgesteld om veranderingen teweeg te brengen die de celdeling stopt en zieke cellen doet afsterven.

Net als bij chemotherapie bestaat er preklinisch onderzoek welke suggereert dat cannabinoïden de gevoeligheid van tumoren voor dit type behandeling versterken. Zo blijkt uit een studie dat de combinatie van lage doses THC + cannabidiol (CBD) en bestraling een dramatische vermindering in de groei van hersentumoren in muizen teweeg brengt.

Door kankercellen te ‘bestralen’ met zeer hoge radiogolven wordt de celstructuur van de zieke cel verstoord. [Afbeelding: shutterstock/Kateryna Kon]

Klinisch onderzoek

Tot op heden is er maar één klinisch experiment geweest waarbij het gecombineerde effect van cannabinoïden en een antitumor-medicijn werd geanalyseerd. De trial is gehouden in ziekenhuizen in de UK en Duitsland onder patiënten met terugkerende hersentumoren. Het doel was de veiligheid en effectiviteit te onderzoeken van temozolomide gecombineerd met Sativex, een farmaceutisch cannabinoïde-medicijn met een 50/50 THC-CBD verhouding.

De resultaten van dit onderzoek moeten nog gepubliceerd worden; maar in een voorlopig persbericht laat de promotor van de studie, GW Pharmaceuticals, weten dat er geen negatieve interactie te zien is tussen de twee middelen.

Geen probleem

Dit is dan wel de eerste specifieke studie naar de veiligheid van een combinatie van behandelingen, maar er zijn vaker experimenten geweest met medicinale cannabinoïden op oncologische patiënten die reguliere anti-tumor behandelingen volgden. Zo zijn er met alleen Sativex al zeven studies uitgevoerd naar het pijnstillende effect van cannabis onder kankerpatiënten. Bij geen van deze studies is een negatief effect door de combinatie gebleken.

Met het farmaceutische cannabis-medicijn Sativex zijn diverse oncologische onderzoeken uitgevoerd. [Foto: shutterstock/Kateryna Kon]

Overigens is het verminderen van pijn, misselijkheid en overgeven veroorzaakt door chemotherapie één van de meestvoorkomende redenen voor het voorschrijven van medicinale cannabis door een arts. Dit suggereert natuurlijk dat de combinatie van beide therapeutische strategieën geen probleem zou moeten zijn.

Hoge doses CBD

Wat wel in de gaten gehouden dient te worden is het gebruik van zeer grote hoeveelheden CBD. Cannabidiol kan namelijk het cytochrome p450-ontgiftigingsysteem (CYP) in het lichaam verstoren. Dit systeem is verantwoordelijk voor het verwerken van medicijnen en toxines in het lichaam, een essentieel proces voor de overleving.

Bij zeer hoge doseringen CBD – hoger dan ooit in klinische studies gebruikt zijn – kunnen bepaalde middelen langer in het lichaam blijven zitten en op die manier voor gevaarlijke situaties zorgen. Door simpelweg de dosering van de middelen op elkaar aan te passen kan het risico op een negatieve interactie echter al worden ontweken.

[openingsfoto: shutterstock/ Emmily]