(advertenties)
(advertentie)

Voor het eerst in hun bestaan hebben de Verenigde Naties de medicinale waarde van cannabis erkend. In een historische stemming besloot de Commission on Narcotic Drugs (CND) van de VN met een piepkleine meerderheid om cannabis te schrappen van Lijst IV, waar de schadelijkste drugs – ‘zonder medicinale waarde’ – op staan. Een besluit met wereldwijde implicaties, van India tot ons eigen land.

Eindelijk erkenning van medicinale waarde cannabis

De stemming vond op woensdag 2 december plaats in het hoofdkantoor van de CND in Wenen. De CND stemde over het advies van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) over cannabis, een advies dat het resultaat is van drie jaar onderzoek. Aan de stemming gingen twee jaar van diplomatiek vooraf. En het was op het nippertje: 27 stemmen voor, 25 stemmen tegen en één onthouding.

Cannabis verdwijnt nu dus van Lijst IV van het Enkelvoudig Verdrag inzake verdovende middelen uit 1961. Op die lijst staan drugs waarvan de VN de medicinale waarde niet erkent.

In de woorden van het verdrag: ‘buitengewoon schadelijk en met extreem beperkte medicinale of therapeutische waarde’. Door dit besluit staat cannabis nu alleen nog op Lijst I, de ‘minst zware’ lijst. Dat betekent dat cannabis nog steeds verboden is volgens het Enkelvoudig Verdrag, maar dat de VN de medicinale waarde van cannabis nu wel erkennen.

Einde van cannabisverbod komt in zicht

Precies dat maakt de stemming zo belangrijk. In een gezamenlijk persbericht schrijven diverse grote organisaties voor hervorming van de drugswetten waaronder Transform en het Nederlandse Transnational Institute (TNI) over de stemming:

‘De Verenigde Naties erkennen eindelijk de therapeutische waarde van cannabis en versterken daarmee de internationale noodzaak om de toegang te verzekeren tot op cannabis gebaseerde medicijnen. Dit is welkom nieuws voor de miljoenen mensen die cannabis voor therapeutische doeleinden gebruiken en het weerspiegelt de realiteit van de groeiende markt voor op cannabis gebaseerde medicinale producten.’

De stemming is een belangrijke mijlpaal op weg naar de instorting van het internationale cannabisverbod. Meer dan vijftig landen hebben op dit moment medicinale cannabis programma’s en hun aantal blijft stijgen. Overal ter wereld groeit het inzicht dat het cannabisverbod is gebaseerd op leugens, propaganda en racisme.

Anne Fordham van IDCP en Martin Jelsma van TNI – hier in Amsterdam – zijn opgetogen over het besluit van de VN

Koloniale vooroordelen

Anne Fordham van het International Drug Policy Consortium (IDPC) zei daar tegen mediaplatform VICE over:

‘De oorspronkelijke beslissing (uit 1961) om cannabis te verbieden was niet wetenschappelijk onderbouwd en was geworteld in koloniale vooroordelen en racisme. Het negeerde de rechten en tradities van gemeenschappen die al eeuwenlang cannabis kweken en gebruiken voor medicinale, therapeutische, religieuze en culturele doeleinden, en heeft ertoe geleid dat miljoenen mensen over de hele wereld zijn gecriminaliseerd en opgesloten.’

Repressie beleeft – wereldwijd – zijn laatste fase

Die lange donkere periode van criminalisering en repressie beleeft zijn laatste fase. De vraag is niet meer of, maar hoe de oorlog tegen de plant zal worden beëindigd. Een treffend voorbeeld van de impact van het VN besluit is het hoofdredactioneel commentaar van The Times of India, de oudste Engelstalige krant van India, in circulatie sinds 1838.

In de editie van 6 december verscheen het onder de kop ‘Legaliseer cannabis: tegenstrijdigheden van regering over cannabisgebruik moeten glad worden gestreken’. Twee vertaalde passages:

‘India heeft gestemd voor een besluit van de VN-commissie voor verdovende middelen om cannabis te schrappen van lijst IV van de conventie van 1961 (…). Het is echter niet onopgemerkt gebleven dat de regering thuis hardnekkig Bollywood-acteurs achtervolgt en vervolgt voor het bezit van zeer kleine hoeveelheden cannabis. Als de overheid denkt dat cannabis een minder gevaarlijke drug is en potentiële medicinale en therapeutische waarde heeft, waarom deelt het dan een zware klap aan Bollywood uit voor wat op zijn best als een klein vergrijp kan worden aangemerkt?’

Terecht wijst de gerespecteerde krant op de hypocrisie van de regering én op de lange geschiedenis van cannabis in India: ‘Het is een feit dat het gebruik van cannabis al lang deel uitmaakt van de Indiase traditie. Het was pas door Amerikaanse druk dat de Indiase regering in de jaren tachtig alle verdovende middelen, inclusief cannabis, verbood. Maar vandaag zijn de VS zelf van mening veranderd.’

Mediwiet moet weer vergoed worden in Nederland

Het commentaar onderstreept dat het cannabisverbod onder vuur ligt in de twee belangrijkste machtscentra van de wereld: de Verenigde Staten en de Verenigde Naties. De stemming van 2 december lijkt misschien een klein stapje, maar qua impact is het een reuzensprong in de goede richting.

Voor Nederland betekent de stemming bijvoorbeeld dat het standpunt van het Zorginstituut onhoudbaar is geworden. In november 2017 oordeelde dit instituut dat ‘recente wetenschappelijke publicaties geen aanleiding geven tot een herbeoordeling van medicinale cannabis’. En: ‘Vergoeding uit het basispakket blijft hierdoor niet mogelijk.’

Nu zowel de WHO als de VN de medicinale waarde van cannabis ronduit erkennen, moet het Zorginstituut zijn achterhaalde standpunt herzien. Daarmee zou mediwiet weer gewoon vergoed worden in het basisverzekeringspakket.

[openingsbeeld: LightField Studios/Shutterstock]
[Bronnen:
UN Recognises Medicinal Properties of Cannabis in Historic Vote, VICE, 2 december 2020
The UN removes cannabis from a list of the most dangerous substances, CNN, 3 december 2020
UN green lights medicinal cannabis but fails to challenge colonial legacy of its prohibition, persbericht IDPC, Transform, TNI e.a., 2 december 2020
Legalise marijuana: Government’s contradictions on cannabis use must be ironed out, Times of India, 6 december 2020
Medicinale cannabis niet in basispakket, Nieuwsbericht Zorginstituut, 10 november 2017]